Niet van deze wereld aanbieding!Bespaar 30%Lessen van andere virussen tonen aan dat zelfs als vaccins de verspreiding van de ziekte niet volledig stoppen, ze deze toch met succes kunnen inperkenDe uitrol van het COVID-19-vaccin is eindelijk begonnen.Ze hopen dat kudde-immuniteit - bescherming tegen een besmettelijke ziekte die optreedt zodra een voldoende groot deel van de bevolking is ingeënt of geïnfecteerd - in het verschiet ligt.Maar hoewel de eerste vaccins die door de Amerikaanse Food and Drug Administration zijn goedgekeurd voor gebruik in noodgevallen uitzonderlijk effectief zijn in het voorkomen van COVID-19, kunnen gegevens ons nog niet vertellen of ze de overdracht van SARS-CoV-2, het virus dat de ziekte veroorzaakt, belemmeren.De vraag of vaccinatie voorkomt dat ontvangers ziek worden en anderen besmetten, is niet uniek voor de huidige pandemie.Volgens Dawn Bowdish, hoogleraar pathologie en moleculaire geneeskunde aan de McMaster University, was deze zogenaamde steriliserende immuniteit een sleutelfactor bij het elimineren van pokken.Het pokken- of variola-virus verwoestte de menselijke populatie duizenden jaren lang, wat blijkt uit sporen van puisten die zijn gevonden op de 3000 jaar oude mummie van de Egyptische farao Ramses V. Uit rapporten blijkt dat het virus zich in de eerste eeuw na Christus wereldwijd verspreidde, en het werd uiteindelijk een eeuwenlange pandemie.Historici denken dat de ziekte tussen 1900 en de officiële uitroeiing ervan in 1980 meer dan 300 miljoen mensen heeft gedood. "Pokken hebben de geschiedenis van de wereld veranderd - koninklijke opvolgingen en de uitkomsten van oorlogen die het lot van hele landen beïnvloedden", zegt Natasha Crowcroft, senior technisch adviseur voor mazelen en rubella bij de Wereldgezondheidsorganisatie.De strijd tegen de pokken inspireerde vroege inentingspogingen en leidde in 1796 tot het koepokkenvaccin van de Engelse arts Edward Jenner tegen pokken. “De [pokken]vaccinatie veroorzaakte steriliserende immuniteit, wat betekent dat je niets van het virus bij je hebt.De antilichamen die je genereert, de reacties die je genereert, verwijderen het virus volledig uit je systeem”, zegt Bowdish.Hoewel veel vaccins die tegenwoordig op grote schaal worden gebruikt (bijvoorbeeld tegen mazelen) een zeer effectieve steriliserende immuniteit produceren, doen andere, zoals het hepatitis B-vaccin, dat niet.Met deze vaccins wordt het immuunsysteem van een persoon getraind om ziekte te voorkomen, maar de ziekteverwekker kan in het lichaam van die persoon blijven bestaan, waardoor hij mogelijk anderen kan infecteren.Een gebrek aan steriliserende immuniteit betekent dat de ziekteverwekker kan blijven circuleren in een populatie, waar het ziekte kan veroorzaken bij niet-gevaccineerde en kwetsbare mensen of kan evolueren om onze immuunreacties te omzeilen, legt Bowdish uit.Het steriliseren van de immuniteit was misschien een verheven doel voor fabrikanten van COVID-19-vaccins, hoewel het niet nodig was om ziekten te beteugelen.Volgens Crowcroft is het concept van een dergelijke immuniteit genuanceerd."In werkelijkheid kan het beschermingsspectrum het beste worden ingekaderd als de mate waarin vaccinatie de overdracht van het wildtype virus of de bacterie voorkomt", zegt ze.Het geval van rotavirus - dat ernstig braken en waterige diarree veroorzaakt en vooral gevaarlijk is voor zuigelingen en jonge kinderen - is vrij eenvoudig.Vaccinatie beperkt, maar stopt de ziekteverwekker niet om zich te vermenigvuldigen.Als zodanig beschermt het niet tegen milde ziekten.Door de virale lading van een geïnfecteerde persoon te verminderen, vermindert het echter de overdracht, wat een substantiële indirecte bescherming biedt.Volgens de Centers for Disease Control daalde het aantal positieve tests voor de ziekte vier tot tien jaar na de introductie van een rotavirusvaccin in de VS in 2006 met maar liefst 74 tot 90 procent.De weg naar vaccin-gemedieerde controle van een infectieziekte is niet altijd zo direct.Of en in welke mate inoculatie overdracht voorkomt, hangt uiteindelijk af van de ziekteverwekker zelf, de gastheer of gastheren die hij infecteert en de interactie tussen de twee, zegt Bowdish.Vaccinaties tegen Bordetella pertussis, de primaire bacterie die kinkhoest of pertussis veroorzaakt, doen bijvoorbeeld uitstekend werk bij het voorkomen van ziekte, maar verwijderen de ziekteverwekker niet helemaal.In plaats daarvan, terwijl B. pertussis repliceert in de bovenste luchtwegen, oefenen vaccin-geïnduceerde antilichamen druk uit via natuurlijke selectie om bacteriën uit te roeien waarvan de ziekteverwekkende genen zijn ingeschakeld.Omdat dezelfde genen verantwoordelijk zijn voor de delen van de micro-organismen die het doelwit zijn van antilichamen, ontwijken bacteriën die ze uitgeschakeld houden de immuunrespons en hangen ze onopgemerkt rond in de bovenste luchtwegen, legt Bowdish uit.Dit wordt een probleem wanneer iemand met een naïef immuunsysteem, zoals een baby, de ziekteverwekker contracteert.Bij afwezigheid van antilichamen worden de ziekteverwekkende genen van B. pertussis weer geactiveerd, waardoor ziekte ontstaat.Desalniettemin verminderde de introductie van kinkhoestvaccins in de jaren veertig het jaarlijkse aantal gevallen in de VS van meer dan 100.000 tot minder dan 10.000 in 1965. In de jaren tachtig begonnen de gevallen langzaam weer te stijgen toen ouders steeds vaker weigerden hun kinderen te vaccineren.Tegenwoordig is er hernieuwde aandacht voor het verminderen van de kans op blootstelling en het krijgen van antilichamen tegen zuigelingen door zwangere vrouwen en nieuwe moeders te immuniseren.Pogingen om de verspreiding van polio tegen te gaan, geven extra inzicht in de complexiteit van het stoppen van een epidemie.De twee hoofdcategorieën van inentingen tegen poliovirussen verlenen verschillende soorten immuniteit.Het geïnactiveerde poliovaccin (IPV) beschermt tegen systemische infectie en de daaruit voortvloeiende verlamming, maar stopt de virale replicatie in de darm niet, dus het biedt geen indirecte bescherming aan niet-gevaccineerde personen.Het orale poliovaccin (OPV) genereert gelokaliseerde darmimmuniteit, voorkomt infectie en beschermt tegen ziekte en overdracht.Omdat de OPV echter een verzwakt levend poliovirus gebruikt, muteert het verzwakte virus in zeldzame gevallen onder ondergeïmmuniseerde populaties, circuleert het en veroorzaakt het opnieuw ziekte.Het Global Polio Eradication Initiative en de Wereldgezondheidsorganisatie bevelen verschillende vaccinatiestrategieën aan, afhankelijk van de lokale context.Op plaatsen waar nog steeds wilde polio bestaat, is OPV de sleutel tot het vertragen van de overdracht.In gebieden waar het wilde virus is uitgeroeid, houdt IPV de populaties beschermd.Dankzij wijdverbreide immunisatieprogramma's zijn de VS sinds 1979 poliovrij en staat de ziekte op het punt van wereldwijde uitroeiing.In een paper in het oktobernummer van het American Journal of Preventive Medicine van oktober 2020 hebben onderzoekers gemodelleerd wat een COVID-19-vaccin met verschillende soorten bescherming zou kunnen betekenen.Ze ontdekten dat als een vaccin 80 procent van de geïmmuniseerden beschermt en 75 procent van de bevolking wordt gevaccineerd, het een epidemie grotendeels zou kunnen beëindigen zonder andere maatregelen zoals sociale afstand."Anders kun je niet vertrouwen op het vaccin om ons terug te brengen naar 'normaal'", zegt Bruce Y. Lee, een co-auteur van het artikel en een professor aan de CUNY Graduate School of Public Health and Health Policy .Dat wil zeggen, als het vaccin alleen ziekte voorkomt of de verspreiding van virussen vermindert in plaats van het te elimineren, kunnen aanvullende maatregelen op het gebied van de volksgezondheid nog steeds nodig zijn.Toch benadrukte Lee dat een wijdverbreid niet-steriliserend vaccin nog steeds de druk op het gezondheidszorgsysteem kan verminderen en levens kan redden.Influenza kan de beste blauwdruk bieden van wat u in de toekomst kunt verwachten.Het meest voorkomende griepvaccin - het geïnactiveerde virus - is niet "echt steriliserend omdat het geen lokale immuunrespons in de luchtwegen genereert", zegt Crowcroft.Dit feit, in combinatie met lage immunisatiepercentages (vaak voor 50 procent bij volwassenen) en het vermogen van het griepvirus om meerdere soorten te infecteren en tussen verschillende soorten te bewegen, stelt het in staat om voortdurend te veranderen op manieren die het moeilijk maken voor ons immuunsysteem om te herkennen.Toch is aangetoond dat, afhankelijk van het jaar, griepvaccins het aantal ziekenhuisopnames onder oudere volwassenen met naar schatting 40 procent verminderen en opnames op de intensive care van alle volwassenen met maar liefst 82 procent.Onderzoek naar seizoensgebonden coronavirussen suggereert dat SARS-CoV-2 op dezelfde manier zou kunnen evolueren om ons immuunsysteem en vaccinatie-inspanningen te omzeilen, hoewel waarschijnlijk in een langzamer tempo.En de gegevens blijven gemengd over de relatie tussen symptomen, virale belasting en besmettelijkheid.Maar er zijn voldoende precedenten voor vaccins die een succesvolle beheersing van infectieziekten stimuleren, zelfs als ze geen perfect steriliserende immuniteit bieden."Mazelen, difterie, kinkhoest, polio, hepatitis B - dit zijn allemaal epidemische ziekten", zegt Crowcroft."Ze laten zien dat we geen 100 procent effectiviteit nodig hebben om de overdracht te verminderen, of 100 procent dekking of 100 procent effectiviteit tegen ziekten om infectieziekten te overwinnen."Lees hier meer over de uitbraak van het coronavirus door Scientific American.En lees hier de berichtgeving uit ons internationale netwerk van tijdschriften.Stacey McKenna is een medisch antropoloog en freelance journalist die schrijft over wetenschap, reizen en alles wat met paarden te maken heeft.Akiko Iwasaki en Patrick WongoOntdek wereldveranderende wetenschap.Verken ons digitale archief tot 1845, inclusief artikelen van meer dan 150 Nobelprijswinnaars.© 2022 Scientific American, een divisie van Springer Nature America, Inc.Bedankt voor het lezen van Scientific American.Kennis wacht.Al abonnee?Inloggen.Bedankt voor het lezen van Scientific American.Maak uw gratis account aan of log in om verder te gaan.Lees verder met een Scientific American abonnement.U kunt op elk moment annuleren.