Vanwege het coronavirus werken onze medewerkers thuis.

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

De Floriade Expo 2022 in Almere had een valse start. Toen de zevende wereldtuinbouwtentoonstelling in Nederland op 13 april werd geopend door koning Willem-Alexander, waren verschillende landenpaviljoens nog niet af en lagen vele van de honderden kavels nog braak. ‘Een overmaatse volkstuinencomplex’, luidde het voorlopige oordeel toen in NRC over de Floriade, die vorige week wegens een tegenvallend aantal bezoekers en een miljoenenstrop voor de gemeente Almere leidde tot het aftreden van de wethouders van het Almeerse college.

Het college en organisator de Floriade BV wijten de tegenvallende bezoekersaantallen aan corona. Die zouden de voorkeur van dagjesmensen hebben veranderd en hen minder dan voorheen naar evenementen als de Floriade doen gaan. Maar dit is beslist niet de enige reden dat de Floriade tot nu toe zo’n 235.000 bezoekers – een derde van het verwachte aantal – heeft getrokken. Nu alle landenpaviljoens al een maand zijn voltooid en de kinderziektes voorbij zijn, moet worden vastgesteld dat de tentoonstelling eenvoudigweg niet de wereldattractie is die het zou moeten zijn om de gehoopte twee miljoen bezoekers trekken.

Het thema van Floriade, Growing Green Cities, heeft slechts enkele landen geïnspireerd tot goede inzendingen. Een van de schaarse mooie paviljoens is dat van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), die een mooi 3d-geprint gebouw van herbruikbaar plastic hebben neergezet rondom een duinachtige tuin. Binnen laten videopresentaties zien hoe zelfs in een aan zout water gelegen zanderig land voedzame planten kunnen worden gekweekt.

Buitengewoon geslaagd is het paviljoen van Amsterdam en Almere, een zwart bouwwerk van biobased, lokale en hergebruikte materialen dat wordt omgeven door weelderige tuinen met planten die wel worden beschouwd als onkruid.

Maar de meeste landen hebben het thema van duurzame, groene stedenbouw links laten liggen. Zo zijn er in het met een groot rieten dak getooide paviljoen van Japan tentoonstellingen te zien over het kweken van bonzai-bomen en de kunst van het bloemschikken. Thailand gebruikt zijn grote gebouw als toonzaal van bloemenkwekers, Italië laat op zijn kavel de vele verschillende planten en boompjes zien die in het land groeien, zoals de Johannesbroodboom.

Turkije heeft zijn inzending beperkt tot het bouwen van een houten tuinhuisje en het aanleggen van een groot grasveld met geraniumborders in de vorm en kleuren van de Turkse vlag. Ook de vlag van Oekraïne, dat overigens niet officieel deelneemt aan de Floriade, is te zien als geel-blauwe bloemenperk. „We staan stil bij de mensen uit Oekraïne die onze steun verdienen”, valt te lezen op het bordje dat er bij staat.

In de paviljoens van India en Soedan zijn zelfs helemaal geen planten te zien. Beide landen hebben hun eenvoudige houten dozen ingericht als souvernirwinkel, compleet met opdringerige verkopers. Ook Ecuador, Bolivia, Yemen en Marokko verkopen in hun deerniswekkende kleine tuinhuisjes in een uithoek van de Floriade met de naam World Village souvenirs, benevens dranken en etenswaren. Als het weer het toelaat, staat er een man op een panfluit te spelen, begeleid door muziek op band.

De treurige, soms zelfs armoedige aanblik die de Floriade op veel plekken biedt, wordt versterkt door het ontwerp dat het Rotterdamse architectenbureau MVRDV heeft gemaakt voor het terrein van de wereldbouwtentoonstelling. Omdat het Floriade-terrein na afloop van de tentoonstelling op 9 oktober een supergroene en duurzame woonwijk gaat worden, heeft MVRDV het gebied in de plas Weerwater de structuur gegeven van een rechthoekig raster, een duizenden jaren oud middel om steden te bouwen.

Toen Almere tien jaar geleden de Floriade 2022 kreeg toegewezen, lieten de ontwerptekeningen van MVRDV een veelbelovende, kleurige lappendeken zien van kavels vol bomen, planten en spectaculaire gebouwen. Maar in de echte Floriade blijkt het raster nu minder feestelijk te zijn gevuld. Alleen vlak achter de ingang, waar de grote paviljoens als het Duitse Biotopia en kloeke permanente gebouwen als het curieuze Food Forum staan, doet het zogenaamde Urban District van de Floriade in de verte denken aan bruisende rastersteden als Manhattan.

Voorbij het Central Square, waar het meters hoge stalen Floriade-beeld van Florentijn Hofman staat voor een lompe woontoren van veertien verdiepingen, is het gedaan met de levendigheid. Daar wordt de kaarsrechte, veel te lange Hortus Avenue omzoomd door met gras en lage planten beplante kavels en lijkt de Floriade op een simpele polder met akker- en tuinbouw.

Ook op Green Island, dat grotendeels bestaat uit een ‘oerbos’ uit de jaren zeventig, pakt het ontwerp van MVRDV slecht uit. Hier zijn de kavels beplant met bomen volgens een ‘conceptueel’ ontwerp, dat is gebaseerd op Latijnse plantennamen. Maar alleen bezoekers die op de hoogte zijn van de beplantingssystematiek zullen de rijen verschillende boompjes opmerken; de rest zal er niets bijzonders in zien.

Net als elders op de Floriade hebben verschillende inzendingen op Green Island weinig of niets te maken met het thema ‘Growing Green Cities’ en lijken ze slechts toegelaten bij gebrek aan beter. Dieptepunt is de Garden of Peace, waar de bezoeker blijkens de toelichting op een bordje inspiratie kan opdoen „om van ik naar wij” te gaan en zich in te zetten voor een betere wereld en toekomst. In de Tuin van Vrede staan onder meer geraniums en goudsbloemen bij een wanstaltig beeld, dat bestaat uit twee reusachtige, knalroze bloemen met in het hart bollen waarin een plastic babypop ligt.

Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt. U kunt ons ook anoniem een tip geven.